انواع کلاس بندی دستکش عایق برق – اولین گام در خرید دستکش
دستکش عایق برق ؛ محافظت مطلق در برابر خطرات برق‌گرفتگی
در محیط‌هایی که با برق سروکار داریم، حتی یک تماس کوچک با سیم برق می‌تواند جان انسان را به خطر بیندازد. یکی از مهم‌ترین تجهیزات ایمنی برای کار با برق، دستکش‌های عایق برق هستند. اما سوال اینجاست: کدام دستکش واقعاً ایمن است؟ما در این مقاله به توضیح و شرح این مطلب می پردازیم تا شما بعد از خواندن ان بتوانید دستکش مناسب کارگاه خود را انتخاب نمایید.
چرا دستکش عایق برق ضروری است؟
کار با برق، حتی در کمترین ولتاژ، ممکن است خطرآفرین باشد. اما زمانی که با ولتاژهای بالا سر و کار داریم، کوچک‌ترین بی‌احتیاطی می‌تواند منجر به جراحت شدید، سوختگی، ایست قلبی و حتی مرگ شود. دستکش‌های عایق برق فشار قوی به گونه‌ای طراحی شده‌اند که بین دست کاربر و جریان الکتریکی یک سد غیرقابل نفوذ ایجاد می‌کنند. این دستکش‌ها از موادی مانند لاستیک طبیعی یا مصنوعی با کیفیت بسیار بالا ساخته می‌شوند تا حتی در برابر جریان‌هایی با ولتاژ بالا نیز مقاومت داشته باشند.
از طرف دیگر، دستکش عایق تنها زمانی مفید است که بر اساس استانداردهای دقیق طراحی و تولید شده باشد و کاربر نیز آن را به شکل صحیح و در شرایط مناسب استفاده کند.لطفا این جمله را دو بار بخوانید. در بسیاری از موارد، افراد یا از دستکش‌های نامناسب استفاده می‌کنند یا بدون تست‌کردن آن‌ها وارد عملیات می‌شوند که این موضوع عملاً تمام مزایای ایمنی دستکش را از بین می‌برد. و حتی می تواند برای کاربر خطر ناک نیز باشد چرا که دارد با این ذهنیت از دستکش استفاده می کند که ایمن است اما عملا هیچ حفاظتی ندارد.
استانداردهای بین‌المللی برای دستکش عایق برق
در دنیای ایمنی، هیچ چیز مهم‌تر از رعایت استانداردهای معتبر نیست. برای دستکش‌های عایق برق، مهم‌ترین استاندارد جهانی ANSI/ASTM D120 و استاندارد اروپایی EN 60903 است. در ایران نیز سازمان‌هایی مانند شرکت توانیر و وزارت کار بر اساس این استانداردها دستورالعمل‌هایی تدوین کرده‌اند. این استانداردها دستکش‌ها را بر اساس حداکثر ولتاژ قابل تحمل، جنس ماده اولیه، نوع آزمون‌ها و دسته‌بندی مقاومت تقسیم می‌کنند.
در دسته‌بندی EN 60903، دستکش‌ها به کلاس‌های ۰۰ تا ۴ تقسیم می‌شوند که هر کلاس برای ولتاژ خاصی طراحی شده است. مثلاً:
- کلاس ۰۰: حداکثر ۵۰۰ ولت متناوب : بژ
- کلاس ۰: حداکثر ۱۰۰۰ ولت متناوب : قرمز
- کلاس ۱: حداکثر ۷۵۰۰ ولت متناوب : سفید
- کلاس ۲: حداکثر ۱۷۰۰۰ ولت متناوب : زرد
- کلاس ۳: حداکثر ۲۶۵۰۰ ولت متناوب: سبز
- کلاس ۴: حداکثر ۳۶۰۰۰ ولت متناوب: نارنجی
بدیهی است که در محیط‌های فشار قوی مانند پست‌های برق یا خطوط توزیع شهری و روستایی، دستکش‌هایی با کلاس ۳ یا ۴ مورد استفاده قرار می‌گیرند.
مواد اولیه و فناوری ساخت دستکش‌های عایق برق
اکثر این دستکش‌ها از لاتکس طبیعی یا لاستیک مخصوص ساخته می‌شوند. آن‌ها بسیار نرم، منعطف و در عین حال مقاوم در برابر برق هستند. برخی مدل‌ها دارای روکش چرمی محافظ نیز هستند که مقاومت آن‌ها را در برابر آسیب‌های فیزیکی افزایش می‌دهد.حتی ان مدل هایی که روکش چرمی ندارند را می توانید از مجموعه ایمن سدید پایا و با مشاوره کارشناسان ما تهیه نمایید.
ویژگی‌هایی که یک دستکش عایق برق خوب باید داشته باشد
وقتی صحبت از انتخاب بهترین دستکش عایق فشار قوی می‌شود، باید به مجموعه‌ای از ویژگی‌ها دقت کنیم. این ویژگی‌ها تنها محدود به کلاس ولتاژ نیستند بلکه شامل جنبه‌های کاربردی، ایمنی و راحتی نیز می‌شوند:
- ضخامت مناسب و یکنواخت در تمام سطح
- انعطاف‌پذیری بالا جهت انجام امور دقیق فنی
- مقاومت در برابر سایش، پارگی، روغن و مواد شیمیایی (در صورت نیاز)
- تست‌شده طبق استاندارد روز (دارای گواهی تست الکتریکی معتبر)
- فاقد هرگونه بریدگی، سوراخ، ترک یا چروک در سطح داخلی و خارجی
- راحتی استفاده در ساعات طولانی و عدم ایجاد تعریق شدید
- امکان استفاده همزمان با آستین ایمنی یا پوشش چرمی حفاظتی
همچنین برخی مدل‌ها دارای سطح زبر یا آج‌دار در نوک انگشتان هستند تا گرفتن ابزار راحت‌تر و مطمئن‌تر انجام شود.
چگونه باید از دستکش‌های عایق نگهداری کرد؟
عمر مفید یک دستکش عایق برق بستگی مستقیم به نحوه نگهداری و استفاده صحیح دارد. حتی بهترین برندها نیز اگر در معرض گرما، رطوبت، نور مستقیم خورشید یا مواد شیمیایی قرار گیرند، خاصیت عایقی خود را از دست می‌دهند. برای نگهداری صحیح این تجهیزات، به نکات زیر توجه کنید:
- همیشه دستکش را در حالت صاف، درون کیسه پارچه‌ای یا جعبه مخصوص نگهداری کنید.
- از تا زدن یا پیچاندن آن بپرهیزید.
- از قرار دادن در نزدیکی منابع گرمایی یا نور خورشید خودداری کنید.
- پس از هر بار استفاده، سطح داخلی و خارجی دستکش را با پارچه نرم و خشک پاک کنید.
- هر ۶ ماه یک بار (یا طبق دستورالعمل کارخانه سازنده)، تست الکتریکی انجام دهید.
نحوه تست سلامت و عملکرد دستکش عایق برق
پیش از هر بار استفاده، یک تست ساده به نام تست فشار هوا یا تست باد توصیه می‌شود. برای این کار، می‌توانید نوک دستکش را ببندید (مثلاً با بستن دهانه با دست یا کش) و با فشار، آن را باد کنید. سپس با استفاده از گوش یا محلول آب و کف صابون بررسی کنید که آیا نشت هوا از جایی وجود دارد یا خیر. در صورت وجود هرگونه سوراخ یا ترک ریز، استفاده از دستکش مجاز نیست.
برای تست تخصصی‌تر، باید از تجهیزات ولتاژ بالا در آزمایشگاه‌های ایمنی برق استفاده کرد. در این تست، دستکش در معرض ولتاژ معینی (بالاتر از مقدار نامی) قرار می‌گیرد و رفتار آن تحت نظارت قرار می‌گیرد.
کاربردهای حیاتی دستکش‌های عایق برق در صنایع مختلف
دستکش‌های عایق برق نه فقط در صنعت برق، بلکه در بسیاری از صنایع دیگر نیز کاربرد دارند. برخی از این موارد عبارتند از:
- شرکت‌های توزیع برق شهری و روستایی
- واحدهای بهره‌برداری پست‌های انتقال و فوق توزیع
- کارخانجات تولید و تعمیر تجهیزات الکتریکی
- صنعت نفت و گاز و پالایشگاه‌ها
- تیم‌های ایمنی و نجات شهری
- پروژه‌های عمرانی و ساختمانی با خطوط انتقال هوایی
- کارهای فنی در تونل‌ها و خطوط مترو که ولتاژ بالا وجود دارد
- و تمام مکان هایی که تابلو های برق و برق کاران در آن فعالیت دارند
در همه‌ی این موارد، جان تکنسین‌ها و نیروهای عملیاتی وابسته به کیفیت و سلامت این دستکش‌ها است.
نکاتی مهم هنگام خرید دستکش عایق برق فشار قوی
پیش از خرید این تجهیزات تخصصی، باید چند نکته کلیدی را در نظر بگیرید:
- بررسی اعتبار برند و داشتن گواهینامه‌های بین‌المللی
- توجه به کلاس ولتاژ متناسب با نوع کار
- انتخاب سایز مناسب برای دست جهت جلوگیری از خستگی یا شل شدن
- بررسی تاریخ تولید و انقضای تست الکتریکی (معمولاً ۶ ماهه یا ۱۲ ماهه)
- وجود هولوگرام اصالت یا برچسب مشخصات روی محصول
- خرید همراه با فاکتور رسمی و یا فروشندگان معتبر
اگر امکان تست حضوری وجود ندارد، بهتر است از فروشگاه‌هایی خرید کنید که ضمانت بازگشت یا تأیید تست الکتریکی دارند.
جمع‌بندی نهایی
استفاده از دستکش‌های عایق برق با استاندارد EN 60903 ساده‌ترین و مهم‌ترین راه برای محافظت از جان شما در برابر برق گرفتگی است. اگر در برق‌کاری فعالیت دارید، حتی در ولتاژ پایین، هیچ‌وقت بدون دستکش استاندارد کار نکنید.
برای مشاهده و خرید انواع دستکش عایق برق دارای استاندارد EN 60903، وارد فروشگاه ایمن سدید پایا شوید و با اطمینان خرید کنید